Jednym z zadań powiatu realizowanych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Tomaszowie Lubelskim jest rehabilitacja społeczna. Głównym jej celem jest umożliwienie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym. Rehabilitacja społeczna realizowana jest m. in. przez:

• wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych,
• wyrabianie zaradności osobistej osoby niepełnosprawnej i pobudzanie jej aktywności społecznej,
• likwidowanie barier (technicznych, w komunikowaniu się i dostępie do informacji, transportowych, urbanistycznych),
• kształtowanie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji z niepełnosprawnymi.

Podstawa prawna:

- ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 Nr 14, poz. 92. z późn. zm),
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu , które mogą być finansowane ze środków PFRON Dz. U. 02.Nr 96 poz . 861 z późn. zm.)

Osoba niepełnosprawna - to osoba posiadająca orzeczenie o zakwalifikowaniu do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (znaczny, umiarkowany, lekki) lub orzeczenie równoważne (dawna I, II lub III grupa inwalidzka), oraz orzeczenie o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym lub o niezdolności do samodzielnej egzystencji, oraz orzeczenie o niepełnosprawności wydanym przed ukończeniem 16 roku życia.

Przeciętne wynagrodzenie - oznacza przeciętny miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty:
- 50% przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 2 pkt 4 ustawy, zwanego dalej „przeciętnym wynagrodzeniem”, na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym,
- 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.

Rehabilitacja społeczna odbywa się głównie przez:

1) dofinansowanie uczestnictwa w Warsztatach Terapii Zajęciowej,
2) dofinansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego,
3) dofinansowanie zakupu przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych,
4) dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, technicznych, w komunikowaniu się,
5) dofinansowanie uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym,
6) uczestnictwo w sporcie, kulturze i rekreacji.

Ponadto do zadań działu do spraw rehabilitacji społecznej należy:

1) współudział w opracowywaniu i realizacji, zgodnych z powiatową strategią rozwiązywania problemów społecznych, powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych,
2) współpraca z instytucjami administracji rządowej i samorządowej w opracowaniu i realizacji programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych,
3) współpraca z organizacjami pozarządowymi, fundacjami i innymi podmiotami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej,
4) dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej oraz nadzór nad ich funkcjonowaniem,
5) pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą,
6) realizacja programów i projektów wynikających z Europejskiego Funduszu Społecznego,
7) prowadzenie aktywnej integracji na rzecz osób niepełnosprawnych,
8) doradztwo zawodowe.

1. Uczestnictwo w Warsztatach Terapii Zajęciowej.

Warsztat terapii zajęciowej (wtz) to placówka stwarzająca osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia. Wtz-y mogą być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia, a także inne podmioty. Ich tworzenie działalność finansuje PFRON; przewidziany jest w tym również udział powiatu.
Uczestnictwo w wtz to codzienny pobyt uczestników w grupie, pod kierunkiem instruktorów i innych specjalistów, połączony z zajęciami z zastosowaniem technik terapii zajęciowej, najczęściej w ramach tzw. pracowni, np. ceramicznej, komputerowej, plastycznej, fotograficznej itp., zmierzających do rozwijania:
1) umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej,
2) psychofizycznych sprawności oraz podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających uczestnictwo w szkoleniu zawodowym albo podjęcie pracy.

Każdy z uczestników objęty jest indywidualnym programem rehabilitacji dostosowanym do jego potrzeb i możliwości. Nie rzadziej, niż co 3 lata ocenia się uczestnictwo każdego w wtz i jego postępy w rehabilitacji. W zależności od tego może być wskazane:
1) podjęcie zatrudnienia w warunkach pracy chronionej lub na przystosowanym stanowisku pracy,
2) skierowanie do ośrodka wsparcia ze względu na brak postępów w rehabilitacji i złe rokowania, co do podjęcia zatrudnienia,
3) przedłużenie uczestnictwa w terapii ze względu na:
a) pozytywne rokowania, co do przyszłych postępów w rehabilitacji, umożliwiających podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy,
b) okresowy brak możliwości podjęcia zatrudnienia lub skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia.

W powiecie tomaszowskim funkcjonują trzy placówki:
Warsztat Terapii Zajęciowej w Muratynie - liczy 40 uczestników. Uczestnicy posiadają ważne orzeczenia o stopniu niepełnosprawności oraz wskazania do terapii zajęciowej.
- dofinansowanie wypłacone ze środków PFRON w wysokości (90%)
- środki własne powiatu w wysokości (10%)

Warsztat Terapii Zajęciowej w Tomaszowie Lubelskim - liczy 35 uczestników. Uczestnicy posiadają ważne orzeczenia o stopniu niepełnosprawności oraz wskazania do terapii zajęciowej.
Warsztat Terapii Zajęciowej w Grabowicy - liczy 30 uczestników. Uczestnicy posiadają ważne orzeczenia o stopniu niepełnosprawności oraz wskazania do terapii zajęciowej.

2. Dofinansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego.

Sprzęt rehabilitacyjny to sprzęt potrzebny do prowadzenia zajęć rehabilitacyjnych. Głównym zadaniem takich zajęć jest osiągnięcie możliwie najwyższego poziomu funkcjonowania osoby niepełnosprawnej, jakości jej życia oraz integracji społecznej.
Zgodnie z Zarządzeniem Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Tomaszowie Lubelskim dofinansowaniem ze środków PFRON może być objęty zakup sprzętu rehabilitacyjnego, a w szczególności:

1) Sprzętu do zajęć ruchowych, w tym:
- materac rehabilitacyjny,
- wałek rehabilitacyjny,
- piłka do ćwiczeń, taśma,
- drabinka rehabilitacyjna,
- rower rehabilitacyjny,
- trenażer eliptyczny,
- rotor barkowy,
- rotor do ćwiczeń kończyn górnych i dolnych, urządzenie do aktywnej i pasywnej rehabilitacji kończyn górnych i dolnych.
2) Łóżko rehabilitacyjne wraz z oprzyrządowaniem. W przypadku zakupu dofinansowanie może wynieść do 60% kosztów zakupu, jednak nie więcej niż 1500,00zł (słownie złotych: jeden tysiąc pięćset 00/100).
3) Nie podlega dofinansowaniu sprzęt medyczny, pielęgnacyjny, relaksacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze np. protezy, glukometry, wanny z hydromasażem, krzesełka wannowe, implanty, pościel lecznicza, inhalatory, koncentratory tlenu i inne.
4) Dofinansowanie nie może obejmować kosztów realizacji zadania poniesionych przed zawarciem umowy o dofinansowanie ze środków Funduszu i przyznaniem środków finansowych.

3. Przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze.

Dofinansowanie zakupu przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych przyznawanych osobie niepełnosprawnej w ramach powszechnego ubezpieczenia społecznego ze środków NFZ.
Do przedmiotów ortopedycznych zaliczamy przyrządy ortopedyczne niezbędne osobie niepełnosprawnej do życia w przypadku trwałego inwalidztwa, w okresie choroby lub usprawnienia leczniczego. Przedmioty ortopedyczne przyznawane są raz na 2,3,4 lub 5 lat. Mogą być przyznane bezpłatnie lub częściowo odpłatnie.
Środki pomocnicze natomiast są to takie, które w znacznym stopniu ułatwiają funkcjonowanie osobie niepełnosprawnej w środowisku społecznym (np.: aparaty słuchowe, pomoce optyczne itp).
Prawo do otrzymania określonego przedmiotu ortopedycznego bądź środka pomocniczego mają osoby ubezpieczone, oraz osoby, które pozostają na ich utrzymaniu. Przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane są uprawnionemu na podstawie zlecenia wystawionego przez uprawnionego lekarza na własność. Ponowne przyznanie może nastąpić dopiero po upływie okresu jego używalności.
Na każdy przedmiot ortopedyczny czy środek pomocniczy przyznawany jest limit, który określa rozporządzenie. Jeśli cena przedmiotu czy środka przekroczy ustalony limit – różnicę pokrywa uprawniony. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie udziela dofinansowania ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych osobie uprawnionej do otrzymania przedmiotu ortopedycznego lub środka pomocniczego.

Dofinansowanie z PCPR będzie przysługiwało gdy dochód osoby ubiegającej się nie przekroczy:
• 50% przeciętnego wynagrodzenia na członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym,
• 65% przeciętnego wynagrodzenia – w przypadku osoby samotnie gospodarującej.

Zgodnie z wewnętrznymi procedurami Centrum ustalonymi na rok 2010 dofinansowania ze środków PFRON do zakupu aparatów słuchowych wynosi 500,00 zł (słownie złotych: pięćset 00/100) w przypadku osób powyżej 60 roku życia dotyczy kobiet oraz 65 roku życia dotyczy mężczyzn. W przypadku dzieci do 18 roku życia i młodzieży uczącej się oraz osób w wieku aktywności zawodowej pracujących dofinansowanie do aparatu słuchowego wynosi 150% sumy kwoty limitu Narodowego Funduszu Zdrowia oraz wymaganego udziału własnego osoby niepełnosprawnej. W pozostałych przypadkach tj. osób w wieku aktywności zawodowej i nie wymienionych wyżej maksymalne dofinansowanie do aparatu słuchowego wynosi do1 000,00zł (słownie złotych: jeden tysiąc 00/100).
W sytuacji osób uczących się i pracujących niezbędne jest zaświadczenie o kontynuowaniu z nauki bądź zatrudnieniu.
Wnioski dzieci i młodzieży do 18 roku życia podlegają rozpatrzeniu w pierwszej kolejności.

Do wniosku o dofinansowanie dołącza się:
1) kopię orzeczenia o niepełnosprawności lub kopie wypisu z treści orzeczenia, o którym mowa w art.1, art.5 pkt.1a lub art.62 ustawy, a w przypadku osoby o której mowa w art.62 ust 3 ustawy, kopię orzeczenia o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym wydanego przed dniem 1 stycznia 1998 roku,
2) fakturę określającą cenę nabycia z wyodrębnioną kwotą opłacaną w ramach ubezpieczenia zdrowotnego oraz kwotą udziału własnego lub inny dokument potwierdzający zakup, wraz z potwierdzoną za zgodność przez świadczeniodawcę realizującego zlecenie, kopią zrealizowanego zlecenia na zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne lub środki pomocnicze,
3) kopię zlecenia na zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze wraz z ofertą określającą cenę nabycia z wyodrębnioną kwotą opłaconą w ramach ubezpieczenia zdrowotnego i kwotą udziału własnego oraz termin realizacji zlecenia od momentu przyjęcia go do realizacji,
4) zaświadczenie o kontynuowaniu nauki w przypadku osób uczących się i zaświadczenie o zatrudnieniu w przypadku osób pracujących, jeżeli dotyczy.

4. Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych.

Bariera architektoniczna - to wszelkie utrudnienia występujące w budynku i w jego najbliższej okolicy, które ze względu na rozwiązania techniczne, konstrukcyjne lub warunki użytkowania i uniemożliwiają lub utrudniają swobodę ruchu osobom niepełnosprawnym. Likwidacja bariery polega na dokonaniu inwestycji lub czynności mających na celu udostępnienie przestrzeni architektonicznej.
Bariera w komunikowaniu się - to ograniczenia uniemożliwiające lub utrudniające osobie niepełnosprawnej swobodne porozumiewanie się i/lub przekazywanie informacji. Likwidacja tej bariery polega na umożliwieniu osobie niepełnosprawnej porozumiewania się z innymi ludźmi przeważnie poprzez dokonywanie odpowiednich inwestycji.
Bariera techniczna - to bariera utrudniająca lub uniemożliwiająca osobie niepełnosprawnej wykonywanie czynności dnia codziennego adekwatnie do wieku i możliwości wynikających z niepełnosprawności. Likwidacja tej bariery powinna powodować sprawniejsze działanie tej osoby w społeczeństwie i umożliwić wydajniejsze jej funkcjonowanie.

Likwidacja barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych może być dofinansowana ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności i zostało to potwierdzone zaświadczeniem lekarskim właściwego lekarza specjalisty, raz na trzy lata.
Wysokość dofinansowania do likwidacji barier technicznych i w komunikowaniu się w wysokości 60% wartości zadania z zastrzeżeniem: w przypadku zakupu sprzętu komputerowego (laptop) łączna wartość zadania nie może przekroczyć kwoty 2 300,00 zł, w przypadku zakupu sprzętu komputerowego specjalistycznego, łączna wartość zadania nie może przekroczyć kwoty 4 500,00 zł. W przypadku przekroczenia wnioskodawca pokrywa ze środków własnych.
Likwidacja barier architektonicznych - osoby niepełnosprawne, które mają trudności w poruszaniu się (poruszają się na wózku inwalidzkim, o kulach, przy pomocy balkonika zaopatrzone są w protezy kończyn dolnych, górnych bądź posiadają buty ortopedyczne), jeżeli są właścicielami nieruchomości lub użytkownikami wieczystymi, raz na rok. Wysokość dofinansowania wynosi do 70% kosztów przedsięwzięcia, nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.

Osoba niepełnosprawna, może wystąpić o pomoc w likwidacji barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu się do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, właściwego terytorialnie ze względu na miejsce zamieszkania.
Do wniosku o dofinansowanie należy dołączyć:
• kserokopię orzeczenia o stopniu niepełnosprawności,
• ksero aktu własności lub umowy najmu lokalu, w którym mają być likwidowane bariery.

Oprócz tego osoba składająca wniosek:
• nie może mieć zaległości wobec PFRON,
• nie korzystała z dofinansowania na ten cel w ciągu 3 lat przed złożeniem wniosku (w przypadku likwidacji barier w komunikowaniu si ę i technicznych),
• w ciągu 3 lat przed złożeniem wniosku nie była stroną umowy zawartej z PFRON i rozwiązanej z jej przyczyny.

PCPR nie zwraca kosztów poniesionych w związku z pracami wykonanymi przed zawarciem umowy (wnioskodawca ponosi koszty związane ze sporządzeniem kosztorysów przedwykonawczych i powykonawczych).

5. Turnusy rehabilitacyjne.

Turnus rehabilitacyjny jest to zorganizowana forma aktywnej rehabilitacji połączona z elementami wypoczynku. Głównym celem turnusu jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, między innymi przez nawiązywanie i rozwijanie kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, jak również udział w różnych innych zajęciach przewidzianych programem turnusu.
Każda osoba niepełnosprawna, która posiada orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, jak też o niepełnosprawności, wydane przed ukończeniem 16 roku życia może skorzystać z turnusu rehabilitacyjnego.
Czas trwania turnusów rehabilitacyjnych wynosi co najmniej 14 dni. Program turnusu powinien zawierać elementy rehabilitacji odpowiedniej do rodzaju schorzenia osoby niepełnosprawnej oraz powinien zawierać elementy zajęć kulturalno oświatowych. Uczestnictwo jest odpłatne, można jednak ubiegać się o dofinansowanie ze środków PFRON.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Tomaszowie Lubelskim w pierwszej kolejności udziela dofinansowania ze środków PFRON dzieciom, które posiadają orzeczenie do 16 roku życia. Wymienione osoby z dofinansowania mogą skorzystać raz do roku. Następnie rozpatrywane są wnioski osób do 24 roku życia, uczących się i niepracujących bez względu na stopień niepełnosprawności oraz osób niepełnosprawnych posiadających znaczny i umiarkowany stopień niepełnosprawności albo orzeczenie równoważne. W przypadku osób, które skorzystały z dofinansowania w 2009 roku przyznanie tego dofinansowania w 2010 roku nie przysługuje. Rozpatrzenia wniosków o dofinansowanie do uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym następuje wg kolejności wpływu wniosku. Osobom posiadającym lekki stopień niepełnosprawności dofinansowanie do uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym w 2010 roku nie przysługuje.

6. Uczestnictwo w sporcie, kulturze i rekreacji.

Dofinansowanie dotyczy imprez o charakterze sportowym, rekreacyjnym, turystycznym i kulturalnym organizowanych dla osób niepełnosprawnych. O dofinansowane mogą ubiegać się osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które prowadzą działalność na rzecz osób niepełnosprawnych nie mają zaległości w realizowaniu zobowiązań wobec PFRON.
Z powodu ograniczonych środków finansowych Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Tomaszowie Lubelskim w roku 2010 roku nie realizuje tego zadania.
UWAGA Wnioski na 2011 rok przyjmowane są do 30 listopada 2010 roku.

Osoby ubiegające się o dofinansowanie do w/w zadań muszą posiadać aktualne orzeczenie o niepełnosprawności, a średni miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych, pomniejszony o obciążenie zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych, składkę z tytułu ubezpieczeń emerytalnego, rentowego i chorobowego określoną w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o kwotę alimentów świadczonych przez osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym na rzecz innych osób, podzielony przez liczbę osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc, w którym składany jest wniosek, nie przekracza kwoty: 50% przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w arł. 2 pkt 4 ustawy o rehabilitacji, zwanego dalej „przeciętnym wynagrodzeniem", na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym, 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.